4–5-mart kunlari Toshkentda “Markaziy Osiyoda hayvonot dunyosiga qarshi jinoyatlarga qarshi kurashda salohiyat va yordamni kuchaytirish” xalqaro loyihasining birinchi bosqichi yakuniy yig‘ilishi bo‘lib o‘tmoqda.
Ushbu loyiha Markaziy Osiyo mamlakatlari: O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikistonni yagona vazifa – Markaziy Osiyoda hayvonot dunyosining noqonuniy savdosiga qarshi kurashish bo‘yicha samarali chora-tadbirlar ishlab chiqish va amalga oshirish uchun birlashtiradi. Tashkilotchilar – O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi, Fauna va flora xalqaro tashkiloti (Buyuk Britaniya), “EKOMAKTAB” Respublika ekologik resurs markazi, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Zoologiya instituti, TRAFFIC xalqaro tashkiloti (Buyuk Britaniya), Qozog‘iston bioxilma-xilligini saqlash assotsiatsiyasi (ASBC).
Tadbirni Ekologiya vazirligining Biologik xilma-xillik siyosatini yuritish bo‘limi boshlig‘i Abdurashid Sodiqov kirish so‘zi bilan ochdi va yig‘ilish kun tartibining dolzarbligini ta’kidladi.
“Yovvoyi hayvonlarning noqonuniy savdosi hozirda dunyoda daromad bo‘yicha to‘rtinchi o‘rinda turadi, afsuski, hayvonlarni noqonuniy ravishda sotayotganlar yetarlicha. Bu bioxilma-xillikning asosi bo‘lgan yovvoyi tabiat savdosiga qarshi kurashish uchun ko‘proq harakat qilishimiz kerakligini anglatadi. Biz ushbu maqsad yo'lida mahalliy va xalqaro tashkilotlar bilan izchil hamkorlikni yo‘lga qo‘ydik. Maqsadimiz havo, temir yo‘l va boshqa transport yo‘llar orqali hayvonlarni noqonuniy olib kirish yoki olib chiqib ketishning oldini olishdir”, — dedi Abdurashid Sodiqov.
Uchrashuvdan koʻzlangan maqsad loyihaning birinchi bosqichi natijalarini loyiha milliy hamkorlari vakillari bilan boʻlishish, erishilgan yutuqlar va olingan saboqlarni muhokama qilish, yovvoyi tabiatning noqonuniy savdosi bilan bogʻliq muammolarni hal qilish va CITES majburiyatlariga rioya qilishni ragʻbatlantirish boʻyicha keyingi qadamlarni belgilashdan iborat.
Markaziy Osiyoda yovvoyi tabiatning noqonuniy savdosiga qarshi kurashish boʻyicha Fauna va Flora dasturi menejeri Mett Lotton oʻz nutqida ekologik barqarorlik va xavfsizlikni taʼminlashda hamda CITES konvensiyasi (yo'qolib ketish xavfi ostida turgan yovvoyi fauna va flora turlari bilan xalqaro savdo to'g'risidagi konvensiya) bo'yicha majburiyatlarni bajarishda Oʻzbekistonning hissasi katta va koʻmagi muhim ekanligini taʼkidladi.
“Biz loyihaning birinchi bosqichidan o‘tdik va yaxshi natijalarga erishdik. Asosiy bo‘limlar o‘rtasida aloqa, tajriba va ma’lumotlar almashinuvi yo‘lga qo‘yilmoqda, ma’lumotnoma-axborot adabiyotlari tayyorlanmoqda, hayvonlar va ularning hosilalari (shoxlari, terilari) kontrabandasini aniqlash uchun hidlovchi itlar o‘qitilmoqda. Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida transchegaraviy mintaqaviy hamkorlik yo‘lga qo‘yilmoqda, huquqbuzarlarni aniqlash, ularga chek qo‘yish, tergov qilish va qonunbuzarliklarga nisbatan qonun ijrosini ta’minlash funksiyalari kengaytirilmoqda, prokuror va sud salohiyati mustahkamlanmoqda”, — dedi Mett Lotton.
Ta'kidlash joizki, huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan yovvoyi tabiatning noqonuniy savdosini aniqlash va ularga qarshi kurashish samaradorligini oshirish Markaziy Osiyo uchun muhim logistika muammosi bo'lib, katta sarmoya kiritish va idoralar o'rtasida samarali muvofiqlashtirishni talab qiladi. Qozog'iston, Qirg'iziston va O'zbekiston 19 193 km quruqlikdagi chegaraga ega va cheklangan, turli darajadagi ustuvorlik, moliya va resurslarni ajratadi. Yovvoyi tabiat manbalari hududlarida, transport hududlarida va odam savdosi yo‘llari bo‘ylab nazorat-o‘tkazish punktlarida joylashgan huquq-tartibot idoralari xodimlari kamdan-kam hollarda yovvoyi tabiat savdosiga to‘sqinlik qilish, oldini olish yoki ularga qarshi kurashish uchun zarur bo‘lgan zarur bilim, ma’lumot va texnologiyalarga ega bo‘ladilar.
Tadbirda CITES ro‘yxatiga kiritilgan yovvoyi tabiat obyektlarini kamyob va zaif deb aniqlash bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini oshirish maqsadida qator seminar-treninglar tashkil etilgani ta’kidlandi. Axborot-ma’lumotnoma adabiyotlari, ko‘rgazmali qurollar tayyorlandi. Mazkur loyiha doirasida amalga oshirilayotgan ishlar hamkorlikning dastlabki va ilg‘or shakli bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasi Bojxona qo‘mitasining salohiyati va resurslari, atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmalari, ilm-fan va jamoat ekologik tashkilotlari ekspertlarini mujassamlashtirgan.
