2 февраль Бутунжаҳон сув-ботқоқлик ерлари куни
05.
02. 2019
09:12
8025
Янгиликлар

2-февралда “Сув-ботқоқ ерлари ҳақидаги асосан, қушларнинг яшаш жойлари сифатида халқаро аҳамиятга эга” Рамсар конференсиясини қаъбул қилган  мамлакатларда  нишонланадиган,“Сув-ботқоқли жойлар ва иқлим ўзгариши” Халқаро сув-ботқоқликлари кунига бағишланган мавзу шундай эди.

Бутунжаҳон сув-ботқоқлик ҳудудлари куни (Wорлд Wетландс Дай) муносабати билан ҳар йили 2 февраль куни ўтказиладиган тадбирлар сайёрамизнинг барқарор ривожланишини қўллаб-қувватлаш учун бутун дунё жамоатчилиги ва ҳукуматлари эътиборини сув-ботқоқ ерларининг аҳамиятига қаратилган. Халқаро аҳамиятга эга бўлган сув-ботқоқлик ҳудудлари тўғрисидаги конвентсия(Cонвентион оф Wетландс), асосан сувда сузадиган қушлар учун яшаш жойи сифатида, 1971 йил 2 февралда Рамсар шаҳрида (Ерон) имзоланган ва кейинчалик Рамсар конвентсияси (Рамсар Cонвентион) деб номланган.

Рамсар Конвентсиясининг асосий мақсади бутун дунё бўйлаб барқарор ривожланишга эришиш воситаси сифатида сув-ботқоқ ҳудудларини муҳофаза қилиш ва улардан оқилона фойдаланиш ҳисобланади. Жаҳон сув-ботқоқлик куни биринчи марта 1997 йилда нишонланди. Куннинг мавзуси сув-ботқоқ ҳудудларни муҳофаза қилиш ва улардан оқилона фойдаланишдир. Рамсар Конвентсиясига қўшилишнинг асосий шартларидан бири ўз ҳудудида камида битта Рамсар ҳудудини яратишдир. Ҳудудни танлаш мураккаб мезонларга мувофиқ амалга оширилади. Рамсар ҳукумати томонидан эълон қилинган ерларни Конвентсия котибияти Халқаро аҳамиятга эга бўлган сув-ботқоқ ерлари рўйхатига киритади (Рамсар Лист оф Wетландс пф интернатионал Импортанcе). Ушбу объектларнинг ҳолати тўғрисида маълумот сув-ботқоқ ерларини сақлаб қолиш халқаро бюросининг базасида жойлашади ва доимий янгиланади.

Феврал ойи бошида 169 мамлакатнинг Рамсар Конвентсиясини ратификатсия қилган 1400 дан ортиқ экологик аксиялар атроф-муҳит ҳаракати сув омборлари, қурғоқчилик ва тсиклонларнинг маҳаллий жамоаларга таъсирини камайтириш учун сув-ботқоқ ерларининг аҳамияти ҳақида аҳолини хабардор қилиш учун ўтказилди.

2019 йил 4-февралда Ўзбекистон Республикаси экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетида Ўзбекистон қушларни ҳимоя қилиш жамияти билан биргаликда талабалар учун ушбу ажойиб тадбирга бағишланган семинар ташкил этилди.

Йиғилишда қайд этилганидек, Ўзбекистоннинг сув-ботқоқ ҳудудлари умумий майдони тахминан 1 миллион гектарни ташкил этадиган 500 дан зиёд сув омборларидан иборат. Бу ҳудудлар сувда яшайдиган қушлар ва сув қушлари, шу жумладан ноёб ва хавф остида қолган қушлар учун жуда муҳимдир. Ўзбекистон ҳудудида жойлашган Рамсар участкалари рўйхатига Денгизкўл ва Айдар-Арнасой кўллар тизими киради.

Маърузанинг бошида Қушларни муҳофаза қилиш жамияти ходимининг айтишича, сўнгги 35 йил ичида икки баробарга кўпайган табиий офатларнинг 90 фоизи сув билан боғлиқ. Шунинг учун табиий офатлардан олдин, вақтида ва ундан кейин ёрдам берувчи сув-ботқоқли ҳудудларнинг аҳамиятини инобатга олиш қийин. Бундан ташқари, ИWC дастури Рамсар ҳудудларини жойлаштириш ва мониторинг қилишнинг асосий воситаси сифатида айтилди. Шундай қилиб, 1967 йилда ИWК натижаларига кўра Рамсар ерларининг учдан бир қисми "Рамсар" мақомига эга бўлди.

Бундан ташқари, маърузачи таъкидлаганидек, сўнгги ўн йил давомида Ўзбекистонда Қушларни муҳофаза қилиш жамияти биохилма-хилликни сақлаш учун халқаро аҳамиятга молик 26 сув омборини ажратди. Ушбу сув омборлари орасида Рамсарнинг потентсиали мавжуд. Улардан 18тасида ҳар йили сув қушлари рўйхатини ўтказиш керак. Бироқ Ўзбекистон Қушларни муҳофаза қилиш Жамиятининг салоҳияти ва инсон ресурслари фақат 9 та сув ҳавзасини рўйҳатга олиш учун этарли. Бундан ташқари, Рамсар участкаларида - Денгизкўл ва Айдар-Арнасой кўллар тизимида қишки сув ҳавзаларини мунтазам равишда мониторинг қилиш амалга оширилмайди.Сўзга чиққанларнинг сўзларига кўра, биринчи навбатда, "Рамсар" мақоми бўлган сув ҳавзаларида қишки рўйхатга олиш жараёнида давлат ва жамоат ташкилотларининг саъй-ҳаракатлари бирлаштириш лозим

 

 

 

Фойдали манбалар